เทศบาลนครเชียงใหม่ หรือ เขตนครเชียงใหม่ เป็นเมืองที่มีขนาดใหญ่ เป็นเอกนครที่เจริญที่สุดและมีความสำคัญมากที่สุดในภาคเหนือ อีกทั้งนครเชียงใหม่ยังเป็นเมืองที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศไทย รองจากกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ในบริเวณอำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ มีพิกัดภูมิศาสตร์ 18°47′20″ เหนือ 98°59′00″ ตะวันออก นครเชียงใหม่ ถูกเปรียบว่าเป็น กุหลาบแห่งเมืองเหนือ เนื่องด้วยเป็นเมืองที่สวยงาม บรรยากาศดีแห่งหนึ่งของประเทศ นครเชียงใหม่เป็นศูนย์กลางความเจริญของภาคเหนือ มีศักยภาพและความพร้อมในหลาย ๆ ด้านมาก อีกทั้งนครเชียงใหม่ ยังเป็นนครประวัติสาสตร์ที่ยังคงหลงเหลือหลักฐานทางวัฒนธรรม ทั้งโบราณสถานมากมายในเมืองที่เป็นลักษณะเฉพาะของเชียงใหม่บ่งบอกถึงความเป็นล้านนา อีกทั้งยังแตกต่างจากส่วนอื่นของประเทศ ทำให้เชียงใหม่ เป็นจุดหมายปลายทางด้านการท่องเที่ยวแห่งหนึ่งประเทศ ที่มีตัวเลขของนักเดินทางและจำนวนเงินที่สะพัดในจังหวัดเป็นจำนวนที่ไม่น้อยทีเดียว ในอนาคตนครเชียงใหม่ จะพัฒนาเป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวของทวีปเอเชีย เป็นเมืองใหญ่ในระดับโลกอีกด้วย
นครเชียงใหม่ เมื่อเริ่มแรกมีฐานะเป็นเพียงสุขาภิบาลเมืองเชียงใหม่ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2458 และยังขึ้นตรงต่อมณฑลพายัพ แต่ต่อมาเมื่อประเทศไทยมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ในปีพ.ศ. 2475 สภาผู้แทนราษฎรจึงมีมติสมควรจัดตั้งชุมชนซึ่งส่วนใหญ่เป็นสุขาภิบาลให้มีฐานะเป็น เทศบาล โดยในครั้งนั้นนครเชียงใหม่ได้รับฐานะใหม่จากสุขาภิบาลเมืองเชียงใหม่ขึ้นเป็น "เทศบาลนครเชียงใหม่" ในปี พ.ศ. 2478 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 80 ลงวันที่ 29 มีนาคม 2478 นับเป็นเทศบาลนครแห่งแรกในประเทศไทย[']
นครเชียงใหม่มีประชากรประมาณ 146,346 คน ชาย 67,958 คน หญิง 78,388 คน ในปัจจุบันนครเชียงใหม่กลาเป็นศูนย์กลางความเจริญทุกๆด้านของภูมิภาค ทำให้มีประชากรแฝง อพยพมาอาศัยในนครเชียงใหม่ มากกว่า 2.5 ล้านคน และมีประชากรในต่างอำเภอในจงหวัดเชียงใหม่และจังหวัดใกล้เคียงเข้ามาใช้บริการในเขตเมืองในเวลากลางวัน และอพยพออกไปในเวลากลางคืนประมาณ 250,000 คน/วัน ทำให้ในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่มีความหนาแน่น และมีสภาพการจราจรที่คับคั่ง ไม่ต่างราวกับกรุงเทพมหานคร
ตัวอักษรล้านนา (คำเมือง)ภาษาราชการที่ใช้ในจังหวัดเชียงใหม่ใช้ภาษาไทยเป็นหลัก และมีภาษาท้องถิ่นซึ่งเรียกว่า ภาษาคำเมือง ซึ่งแต่ละท้องถิ่นของทางภาคเหนือ มีคุณลักษณะของภาษาที่คล้ายๆกัน จะแตกต่างกันเฉพาะ สำเนียงและศัพท์บางคำ แต่ละท้องถิ่นก็จะมีความไพเราะ ต่างกันไปนักท่องเที่ยวที่มาจากถิ่นอื่น ล้วนชื่นชมว่า "ภาษาคำเมืองนั้น มีความไพเราะ นุ่มนวล ยิ่งนักแล"
ประชากรในนครเชียงใหม่ นับถือศาสนาพุทธ 91.80% ศาสนาคริสต์ 5.60% ศาสนาอิสลาม 1.17% ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ซิกข์ 0.02% และอื่นๆ 1.14%
ประเพณีและวัฒนธรรม นครเชียงใหม่มีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน คนเชียงใหม่ได้สั่งสมวัฒนธรรมประเพณีสืบทอดมาจากบรรพบุรุษอย่างต่อเนื่อง โดยส่วนใหญ่มีความผูกพันกับพุทธศาสนาและความเชื่อดั้งเดิม ประเพณีที่สำคัญ ได้แก่
ประเพณียี่เป็ง จัดขึ้นในช่วงวันลอยกระทงของทุกปี ราวเดือนพฤศจิกายน มีการตกแต่งบ้านเรือนและสถานที่ต่างๆ ด้วยโคมชนิดต่างๆ มีการปล่อยโคมลอย มีการลอยกระทง ประกวดกระทงและนางนพมาศ
เทศกาลร่มบ่อสร้าง จัดขึ้นในเดือนมกราคมของทุกปี ที่ศูนย์หัตถกรรมทำร่มบ่อสร้าง อำเภอสันกำแพง มีการแสดงและจำหน่ายผลิตภัณฑ์พื้นบ้าน มีการแสดงทางวัฒนธรรม ขบวนแห่ ประเพณีพื้นบ้าน
นครเชียงใหม่มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 40.216 ตารางกิโลเมตรโดยครอบคลุมพื้นที่ 14 ตำบลของอำเภอเมืองเชียงใหม่ ได้แก่ ตำบลหายยา ตำบลช้างม่อย ตำบลศรีภูมิ ตำบลวัดเกต ตำบลช้างคลาน ตำบลพระสิงห์ ตำบลสุเทพ ตำบลป่าแดด ตำบลฟ้าฮ่าม ตำบลหนองป่าครั่ง ตำบลท่าศาลาบางส่วน ตำบลป่าตัน ตำบลหนองหอย และตำบลช้างเผือก
ชุมชนเมืองเชียงใหม่ตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำปิงตอนกลางเชิงดอยสุเทพ มีแม่น้ำปิงไหลผ่านใจกลางเมืองในแนวเหนือ - ใต้ ชุมชนดั้งเดิมหรือบริเวณเมืองเก่าตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง ต่อมาเมื่อชุมชนได้พัฒนาให้มีความเจริญขึ้น โดยมีการขยายตัวข้ามแม่น้ำปิง มาทางฝั่งตะวันออก และภายหลังจากที่ได้มีการตัดถนนอ้อมเมือง ชุมชนได้พัฒนาออกไปหลายทิศทางตามเส้นทางคมนาคม และโครงข่ายสาธารณูปโภค ธุรกิจการพัฒนาที่ดินและที่พักอาศัยได้ขยายตัวเป็นอย่างมาก สภาพที่แท้จริงของชุมชนเมืองเชียงใหม่ ในปัจจุบันไม่ได้คงอยู่แต่เฉพาะในเขตเทศบาลเท่านั้น แต่ได้ขยายออกไปตามบริเวณชานเมืองและชนบทโดยรอบ อย่างเช่น เขตอำเภอหางดง อำเภอสันทราย อำเภอแม่ริม อำเภอสารภี อำเภอสันกำแพง อำเภอดอยสะเก็ด อำเภอสันป่าตอง อำเภอจอมทอง อำเภอแม่แตง เป็นต้น อำเภอดังกล่าวถูกกล่าวขานว่าเป็นปริมณฑลของนครเชีงใหม่ พื้นที่ดังกล่าวกลายเป็นเขตเมือง ซึ่งมีพื้นที่รวมทั้งหมดมกว่า 700 ตร.กม. มีประชากรมากกว่า 2.5 ล้านคน ทำให้เทศบาลคนเชียงใหม่และปริมณฑลกลายเป็นเมืองใหญ่ อันดับที่ 2 ของประเทศไทย รอง จากกรุงเทพมหานคร จนมาถึงปัจจุบัน
เทศบาลนครเชียงใหม่มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมือง ตำบลสันผีเสื้อ และอำเภอแม่ริม
ทิศใต้ ติดต่อกับตำบลหนองหอย และตำบลป่าแดด
ทิศตะวันออก ติดต่อกับตำบลหนองป่าครั่ง และตำบลฟ้าฮ่ามบางส่วน
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอุทยานแห่งชาติ ป่าดอยสุเทพ อำเภอเมืองจังหวัดเชียงใหม่
ดวงตราสัญลักษณ์ของเทศบาลนครเชียงใหม่ เป็นรูปพระบรมธาตุดอยสุเทพตั้งตระหง่านอยู่บนปุยเมฆ และยังมีพญานาค รวงข้าว และลายดอกประจำยาม ในดวงตราสัญลักษณ์อีกด้วย
นครเชียงใหม่แบ่งการปกครอง ออกเป็น 4 แขวง ได้แก่
จังหวัดเชียงใหม่ มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ได้จำนวน 10 คน โดยสังกัดพรรคเพื่อไทย จำนวน 9 คน พรรครวมใจไทยชาติพัฒนา จำนวน 1 คน และพรรคเพื่อแผ่นดิน จำนวน 1 คน ผลคะแนนเลือกตั้งในระบบสัดส่วน ปรากฏว่า พรรคพลังประชาชนได้ 479,162 คะแนน พรรคประชาธิปัตย์ได้ 267,487 คะแนน และพรรคเพื่อแผ่นดินได้ 38,351 คะแนน
1. ถนนลาดยาง จำนวน 495 สาย ความยาวทั้งสิ้น 148.98 กิโลเมตร 2. ถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก จำนวน 212 สาย ความยาวทั้งสิ้น107.57 กิโลเมตร
1.สะพานข้ามแม่น้ำปิง จำนวน 6 แห่ง ประกอบด้วย
2.สะพานข้ามคลองแม่ข่า จำนวน 9 แห่ง ประกอบด้วย
3.สะพานลอยคนข้าม จำนวน 9 แห่ง ประกอบด้วย
ในปี พ.ศ. 2550 เทศบาลนครเชียงใหม่มีโรงเรียนในสังกัดจำนวน 11 แห่ง และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กจำนวน 1 แห่ง มีจำนวนห้องเรียนทั้งสิ้น 162 ห้อง มีจำนวนครูทั้งสิ้น 273 คน และมีจำนวนนักเรียนทั้งสิ้น 4,289 คน
สถาบันอุดมศึกษา ที่ตั้งในเขตพื้นที่ เทศบาลนครเชียงใหม่
วัดสวนดอก พระอารามหลวง
วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร
สถาบันอาชีวศึกษา
โรงเรียนนานาชาติ
โรงเรียนเอกชนและโรงเรียนมัธยม (รัฐบาล)
จังหวัดเชียงใหม่ เป็นเมืองหลักของภาคเหนือ เป็นศูนย์กลางการพาณิชย์ อุตสาหกรรมและการคมนาคม จึงมีเส้นทางคมนาคมหลักทั้งทางรถยนต์ รถไฟ และทางอากาศ มีทางหลวงแผ่นดิน ทางหลวงจังหวัด และเส้นทางมาตรฐานหลายสาย ทำให้การเดินทางติดต่อภายในจังหวัด การเดินทางสู่จังหวัดใกล้เคียง และกรุงเทพมหานคร เป็นไปด้วยความสะดวก
การเดินทางจากกรุงเทพฯ มายังจังหวัดเชียงใหม่ใช้ ทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) แล้วแยกเข้าทางหลวงหมายเลข 32 (ถนนสายเอเชีย) ผ่านจังหวัดอยุธยา อ่างทอง นครสวรรค์ แล้วใช้ทางหลวงหมายเลข 1 ผ่านจังหวัดลำปาง แยกซ้าย ผ่านจังหวัดลำพูน จนถึงจังหวัดเชียงใหม่
การคมนาคมขนส่งทางรถยนต์ของจังหวัดเชียงใหม่ระหว่างชนบท หมู่บ้าน ตำบล อำเภอ และจัวหวัดต่างๆ มีความสะดวก เพราะมีเส้นทางคมนาคมเชื่อมติดต่อกัน การเดินทางโดยรถยนต์ระหว่างจังหวัดกับอำเภอ ระยะทางที่ไกลที่สุดคือ อำเภออมก๋อย ระยะทาง 179 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทาง 4 ชั่วโมง ระยะทางที่ใกล้ที่สุดคือ อำเภอแม่ริม 8 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทาง 20 นาที โดยระยะทางจากตัวจังหวัด (อำเภอเมืองเชียงใหม่) ไปยังอำเภอต่างๆ ของจังหวัดเชียงใหม่ เรียงจากใกล้ไปไกล ดังนี้
อำเภอแม่ริม 8 กิโลเมตร อำเภอสารภี 10 กิโลเมตร อำเภอสันทราย 12 กิโลเมตร อำเภอสันกำแพง 13 กิโลเมตร อำเภอหางดง 15 กิโลเมตร อำเภอดอยสะเก็ด 18 กิโลเมตร อำเภอสันป่าตอง 22 กิโลเมตร อำเภอแม่ออน 29 กิโลเมตร อำเภอดอยหล่อ 34 กิโลเมตร อำเภอแม่วาง 35 กิโลเมตร อำเภอแม่แตง 40 กิโลเมตร อำเภอสะเมิง 54 กิโลเมตร อำเภอจอมทอง 58 กิโลเมตร อำเภอเชียงดาว 68 กิโลเมตร อำเภอฮอด 88 กิโลเมตร อำเภอพร้าว 103 กิโลเมตร อำเภอดอยเต่า 121 กิโลเมตร อำเภอไชยปราการ 131 กิโลเมตร อำเภอเวียงแหง 150 กิโลเมตร อำเภอฝาง 154 กิโลเมตร อำเภอแม่แจ่ม 156 กิโลเมตร อำเภอแม่อาย 174 กิโลเมตร อำเภออมก๋อย 179 กิโลเมตร อำเภอกัลยาณิวัฒนา
จะนิยมใช้การจราจรโดยรถส่วนบุคคลหรือรถจักรยานยนต์รวมทั้งจักรยาน สำหรับระบบมวลชนจะมี รถแดง ตุ๊กตุ๊ก รถเมล์ และประมาณ พ.ศ. 2550 เริ่มมีแท็กซี่มิเตอร์ในบริการในจังหวัดเชียงใหม่ โดยรถมีสีเหลือง-น้ำเงิน เป็นแท็กซี่สหกรณ์ ส่วน สี แดง - เหลือง เป็นแท็กซี่ส่วนบุคคล มีสถานีขนส่งภายในตัวจังหวัดเชื่อมต่ออำเภอต่างๆ คือ สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดเชียงใหม่ (สถานีขนส่งช้างเผือก) และสถานีขนส่งระหว่างจังหวัดคือ สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดเชียงใหม่ แห่งที่ 2 (สถานีขนส่งอาเขต)
ปัจจุบันมีรถไฟสายกรุงเทพฯ - เชียงใหม่ โดยผ่านจังหวัดอยุธยา ลพบุรี นครสวรรค์ พิษณุโลก อุตรดิตถ์ ลำปาง และลำพูน เปิดการเดินรถเร็ว รถด่วน รถด่วนพิเศษ และรถดีเซลรางปรับอากาศ กรุงเทพฯ - เชียงใหม่ รวมวันละ 14 ขบวน (ไป 7 กลับ 7) และนครสวรรค์ - เชียงใหม่ วันละ 2 ขบวน (ไป-กลับ) มีสถานีรถไฟหลักและเป็นสถานีปลายทางในจังหวัดเชียงใหม่ คือสถานีรถไฟเชียงใหม่
นครเชียงใหม่มีท่าอากาศยานนานาชาติเชียงใหม่ ที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับต้น รองจากสนามบินดอนเมือง สนามบินสุวรรณภูมิและสนามบินภูเก็ต มีเส้นทางบินไป - กลับวันละหลายเที่ยวบิน ทั้งสายการบินภายในประเทศ และสายการบินระหว่างประเทศ โดยสายการบินระหว่างประเทศ มีสายการบินจากเชียงใหม่ไปยังประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยเฉพาะประเทศในแถบเอเชียมีเที่ยวบินโดยตรงจากเชียงใหม่ไปยังหลายประเทศ เช่น ประเทศจีน ลาว พม่า ไต้หวัน สิงคโปร์ ญี่ปุ่น เป็นต้น
จะเปิดให้บริการในอนาคต แต่ยังติดปัญหาเรื่องงบประมาณและการพิจารณาอนุมัติของสำนักงานขนส่งจังหวัด (สนข.)
ถนนสายสำคัญที่เชื่อมต่อเมืองเชียงใหม่ ถนนเจริญเมือง ถนนเจริญประเทศ ถนนท่าแพ ถนนช้างคลาน ถนนอินทวโรรส ถนนสนามบิน ถนนไปรษณีย์ ถนนลอยเคราะห์ ถนนศรีดอนไชย ถนนสุเทพ ถนนห้วยแก้ว ถนนวังสิงห์คำ ถนนวัวลาย ถนนบุญเรืองฤทธิ์ ถนนทิพเนตร ถนนนิมมานเหมินทร์ ถนนเลียบคลองชลประทาน ถนนศิริมังคลาจารย์ ถนนกำแพงดิน ถนนสมโภชเชียงใหม่ 700 ปี ถนนเชียงใหม่-หางดง ถนนโชตนา ถนนอารักษ์ ถนนทุ่งโฮเต็ล ถนนรถไฟ ถนนประชาสัมพันธ์ ถนนแก้วนวรัตน์ ถนนหมื่นด้ามพร้าคด ถนนเชียงใหม่-ลำพูน (สายเก่า) ถนนเชียงใหม่-สันกำแพง ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ (ถนนเชียงใหม่-ลำปาง) ถนนเชียงใหม่ - ฝาง ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 108 (ถนนเชียงใหม่ - ฮอด) ถนนเชียงใหม่-พร้าว ถนนช้างเผือก ถนนเม็งรายรัศมี ถนนสันติธรรม ถนนพระปกเกล้า ถนนราชวิถี ถนนราชดำเนิน ถนนราชมรรคา ถนนแม่มาลัย-ปาย ถนนวงแหวนรอบนอก ถนนบำรุงบุรี ถนนบำรุงราษฎร์ ถนนมณีนพรัตน์ ถนนวิชยานนท์ ถนนสุริยวงศ์ ถนนรัตนโกสินทร์ ถนนสนามกีฬา ถนนศรีภูมิ ถนนเวียงแก้ ถนนช่างหล่อ ถนนท้ายวัง ถนนราษฎร์อุทิศ ถนนเมืองสมุทร ถนนเมืองสาตร ถนนมูลเมือง ถนนราชภาคินัย ถนนนันทาราม ถนนเจริญราษฎร์ ถนนมหิดล (วงแหวนรอบใน) ถนนราชเชียงแสน
|
|